Tekst av Kjersti I. Vevatne, heradsstyrerepresentant Osterøy Venstre
Den 30.10.20 la rådmannen fram første utkast til Osterøy kommune sitt budsjett for 2021 (+ økonomiplan). Dette er eit framlegg som kan få store konsekvensar for ostringane. Budsjettframlegget inneheld:
- drastiske kutt (sjå liste under) som likevel ikkje er nok, og eit negativt resultat på 19 raude millionar
- bruk av alle sparepengane våre (nulle ut dei 19 millionane i forrige punkt)
Kva handlar så kuttforslaga om? Størst endring er det for Oppvekstsektoren som får reduserte bevilgningar i forhold til i dag med 8 millionar. Helse, omsorg og sosial får auka budsjettramme, men då har ein satt strek over den store auken som sektoren faktisk treng på grunn av nye krav.
Forslaga til kutt er lang som eit vondt år (heilt i tråd med slik 2020 har vore), og eg gir ikkje ei full liste her. Men eg nemner noko av det eg merka meg:
- Barnehagestrukturen må vurderast. Det er signalisert i tidlegare møte at det kan bli aktuelt å ha offentleg barnehage fire stader i kommunen: Fotlandsvåg, Lonevåg, Hauge og Haus. Dette står ikkje uttrykt i budsjettframlegget, men det vil fort kome framlegg om å leggja ned barnehagane i Mjøsdalen og på Valestrand når neste byggetrinn av Hauge barnehage er fullført.
- Forslag om at Fotlandsvåg og Haus skule vert oppveksttun. Mellomtrinna (5-7 klasse) vert overført til Lonevåg skule.
- Forslag om reduksjon i overtid og i stillingar i skulen
- Forslag om auka brukarbetaling SFO
- Forslag om færre småbarnsplassar i barnehage (grunna lågare fødselstal)
- Forslag om å gjere pedagogiske leiarstillingar om til barnhagelærarstillingar
- Forslag om reduksjon i barne- og familieteamet.
- Forslag om kutt i talet på dei som får tilbod frå NAV om deltaking i kvalifiseringsporgrammet
- Forslag om å ikkje opprette ny stilling som sakshandsamar hos NAV (her ligg vi under alle normtal)
- Forslag om at lærlingordninga vert avvikla med ingen nye lærlingeplasser frå 2021 (vi har få plasser i utgangspunktet, og dei er viktige for rekruttering særleg innan helse)
- Forslag om redusert bemanning på natt på Osterøytunet
- Forslag om redusere oppgåver og bemanning på kjøken ved Osterøytunet
- Forslag om mellomvakt ved RAUS kun i vekedagar
- Forslag om å ta vekk vikarbudsjett i psykiatritenesta
- Forslag om reinhald på skulane fire dagar i veka i staden for fem.
- Forslag om redusert reinhald på kontor til annakvar veke.
- Forslag om at brann kuttar kurs som ikkje er obligatoriske
- Forslag om mindre vedlikehald av bygningar og vegar
Lista er ikkje komplett. Sektoren for Helse, omsorg og sosial kjem med eit verkelegheitsbilete som ikkje går i hop med kuttbehovet. I første omgang har ein greid å finne tiltak for 5,7 mill. Men 10,5 mill gjenstår – og det er uvisst kvar og korleis ein skal hente dette. Summen tilsvarar om lag 15 årsverk.
Noko som går igjen:
- vanskar med å følge opp dei tilsette på ein god måte. Mellomleiarar har ansvar for eit høgt antal tilsette (40-60)
- endringar i tenestene skal gjennomførast til dels utan ekstra bruk av ressursar. Ein må t.d. gå ut frå at tilsette kan ta i bruk ny teknologi utan særleg tid til opplæring.
- me tilbyr for låg lønn til sjukepleiarar som gjer at vi greier ikkje rekruttere, og som gjer oss avhengig av vikarbyrå.
Rådmannen understrekar kor viktig det er at me nå er inneforstått med at det vil skje ei stor endring for Osterøy kommune – og at dette er vanskeleg for alle, både tilsette, innbyggarar og politikarar. Samtidig ønskjer ho at vi skal komme i ein situasjon der vi snakkar mindre om kutt, men meir om å gjere ting på ein annan måte. Eg har stor forståing for dette ønsket, men første helga i november må eg heilt ærleg innrømma at det er vanskeleg å tenka forbi lista over kuttforslag.
Mange vil hevda at i staden for å kutta i oppvekstsektoren og ha sparebluss i i helse, omsorg og sosial, så bør ein kutte i rådmann og stab. Då bør ein vere klar over at kostnadene på rådhuset utgjer knappe 8 % av budsjettet, og kutt her vil aldri kunne dekke dei store behova som ligg i dei to store sektorane som er på over 40% kvar. Stab er også avgjerande for den endringsprosessen kommunen nå skal inn i.
Når eg les budsjettframlegget så er eg mest bekymra for to ting:
- Nok ein gong må sektor for oppvekst vere med på å ta støyten for kommunen sine aukande utgifter knytt til nye krav og nye finansieringsordningar som ligg innan helse og omsorg. Nedlegging av skular i 2013 skjedde på grunn av dette. Det same skjer no med barnehagestruktur og skulane i Fotlandsvåg og Haus.
- Det er slitasje i alle sektorane, og tilsette melder til dels om at dei rekk ikkje over oppgåvene sine. Fleire stader i budsjettet går det fram at det er store vanskar med å følge opp dei tilsette på ein god måte, t.d. med medarbeidersamtalar. Endringar skal gjennomførast utan tilleggsressursar. Hovedverneombud burde hatt større stilling enn dagens 20%. Dette medverkar til at det er fare for at tilsette vert for lite involvert og deltakande i overordna prosessar.
Budsjettutkastet vert drøfta i formannskapet på onsdag, og vert deretter jobba vidare med både i administrasjonen og i dei politiske partia. Eg meiner det er utruleg viktig at drøftinga om korleis vi skal jobbe vidare til beste for Osterøysamfunnet når ut til alle oss som bur her; enten ein har ungar i barnehage og skule, har foreldre på Osterøytunet, eller jobbar i tenestene sjølve. Dette gjeld oss alle.
Saksframlegget finn du her.